ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტი

ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტი (გერმ. Wolfgang Amadeus Mozart; სრული სახელი Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart) (დ. 27 იანვარი, 1756, ზალცბურგი — გ. 5 დეკემბერი, 1791 ვენა), ავსტრიელი კომპოზიტორი, ინსტრუმეტალისტი, დირიჟორი, ვენის კლასიკური სკოლის წარმომადგენელი. მოცარტის ნაწარმოებები უმნიშვნელოვანესია მუსიკალური სამყაროსთვის და შედის ყოველი მუსიკოს-შემსრულებლის რეპერტუარში.

ბავშვობა

მოცარტის სახლი ზალცბურგში

მოცარტი დაიბადა ზალცბურგის კარის კაპელმაისტერის და კომპოზიტორის, ლეოპოლდ მოცარტისა და ანა მარია პერტლის ოჯახში. მან პირველი გაკვეთილები ვიოლინოს, ფორტეპიანოს და კომპოზიციაში მამასთან მიიღო. იგი გამოირჩეოდა განსაკუთრებული მუსიკალური ნიჭით, ხუთი წლის ასაკში მან უკვე რამდენიმე პატარა მუსიკალური ნაწარმოები შეთხზა. ოთხი წლის მოცარტი უკვე უკრავდა ფორტეპიანოზე, ექვსისა კი სერიოზულ ნაწარმოებებს ასრულებდა. ექვსი წლის ასაკში იგი შესანიშნავად უკრავდა ვიოლინოზე და ფორტეპიანოზე. მოცარტის და ნანერლი და თვით მოცარტი 1762 წლიდან უკვე მართავდნენ კონცერტებს ვიოლინოსა და ფორტეპიანოსათვის. ბავშვების დიდმა წარმატებამ მიუნხენის კარზე მტკიცედ გადააწყვეტინა ლეოპოლდ მოცარტს, რომ საჭირო იყო მოცარტის უფრო დიდ ასპარეზზე გაყვანა. მან 1763 წელს მთელი ოჯახით, დიდი მოგზაურობა დაიწყო, რომელიც სამ წელზე მეტს გრძელდებოდა. ისინი გაემგზავრნენ დასავლეთ ევროპაში ძირითადად კი იტალიაში, იქ მოცარტი გახდა საქვეყნოდ ცნობილი გენიოსი.

ეს იყო მათი პირველი მოგზაურობა ევროპაში. ამ ტურნეში შედიოდა ევროპის მრავალი დიდი ქალაქი: მიუნხენი, აუგსბურგი, ლუდვიგსბურგი, ჰაიდელბერგი, მაინცი, ფრანკფურტი, კობლენცი, კიოლნი, ბრიუსელი, პარიზი, ვერსალი, ლონდონი, ამსტერდამი, ლიონი, ჟენევა, ბერნი, ციურიხი, ულმი და ისევ მიუნხენი, სადაც ბავშვები საგრაფო კარებზე და მუსიკალურ აკადემიებში მუზიცირებდნენ.

ამ მოგზაურობის დროს შეიქმნა პირველი სონატები ვიოლინოსა და ფორტეპიანოსათვის და ასევე პირველი სიმფონია Es-Dur(KV 16).იგი ლონდონში ეცნობა იტალიურ ოპერას და სიმფონიას.

ზალცბურგში დაბრუნების შემდეგ, სხვა კარის მუსიკოსებთან ერთად ქმნის პირველ ოპერას.
პირველი მოგზაურობა ვენაში და იტალიაში 1766-1771 [რედაქტირება]

1766 წელს ოჯახი მიემგზავრება ვენაში, მაგრამ ეპიდემიის გამო უწევთ ვენის დატოვება და თავს ოლომოუცში აფარებენ. 1768 წელს ბრუნდება მოცარტი ვენაში და ქმნის ზინგშპილი „ბასტიენ და ბასტიენა“ (KV 50) და ოპერა-ბუფა „La finta semplice“ (KV 51), რისი პრემიერაც მიუხედავად კაიზერ ფრანც I-ის შეკვეთისა არ შედგა, „იტალიური პარტიის“ ინტრიგების გამო.

1769 წლის დეკემბერში მოცარტი მამასთან ერთად იწყებს შემდეგ ტურნეს იტალიაში, რომელსაც თავბრუსდამხვევი წარმატება ხვდება.

მილანში მან ერთი მოსმენით გრეგორიო ალეგრის ცხრა ხმიანი მიზერერეს პარტიტურა უშეცდომოდ ჩაწერა ნოტებში, როდესაც ამ პარტიტურის გავრცელება ვატიკანისგან სასტიკად იკრძალებოდა.

პადრე ჯოვანი ბატისტა მარტინისთან ეუფლებოდა მოცარტი კონტრაპუნქტს. ერთერთი გამოცდის წარმატებულად ჩაბარების შემდეგ მას ბოლონიის ფილარმონიული აკადემია იღებს, სადაც იგი ცნობილ იტალიელ მუსიკოსებს: ჯოვანი ბატისტა სამარტინის, ნიკოლო პიჩინის, პიეტრო ნარდინის და ჯოვანი პაისიელოს ხვდება.

1770 წლის 26 დეკემბერს მილანში შედგა მისი ოპერა-სერიის „Mitridate, Rè di Ponto“ (KV 87) პრემიერა, რასაც თავისი დიდი წარმატების გამო მალევე მოყვა „Serenata teatrale Ascanio in Alba“ (KV 111, პრემიერა შედგა მილანში 17 ოქტომბრის 1771 წელს) და “Dramma per musica Lucio Silla” (KV 135, პრემიერა შედგა მილანში 1772/1773 წლების სეზონზე
ზალცბურგი-მანჰაიმი-პარიზი-ზალცბურგი 1772-1781

მოცარტის ძეგლი ზალცბურგში

ზალცბურგში 1772 წელს არქიეპისკოპოსად დაინიშნა ჰიერონიმუს კოლორედო-მანსფელდი, რომელმაც მოცარტი ზალცბურგის კარის კაპელის კონცერტმაისტერად დანიშნა. მიუხედავად ზალცბურგის სამსახურის მკაცრი რეგლამენტისა, მოცარტი არ წყვეტს თავის მოგზაურობას მამასთან ერთად. 1772/1773 წლებში მათი იტალიაში მოგზაურობის დროს შედგა „ლუციო სილას“ (Lucio Silla) პრემიერა. 1773 წლის ბოლოს კი მოცარტი ქმნის პირველ საფორტეპიანო კონცერტს. ხანგძლივი პაუზის შემდეგ, 1777 წელს არქიეპისკოპოსთან არასასურველი ურთიერთობის გამო, ინთავისუფლებს თავს მოცარტი ზალცბურგის კარის კაპელისგან.

ზალცბურგიდან განთავისუფლების შემდეგ, მოცარტი მიმეზავრება დედასთან ერთად სხვადასხვა ქალაქებში უკეთესი სამუშაოს საძებნელად. მანჰაიმში იგი ეცნობა იმპერატორ კარლ თეოდორს და მის ორკესტრს, რომლის კაპელმაისტერი, ცნობილი კომპოზიტორი ქრისტიან კანაბიჩი მისი ერთგული მეგობარი ხდება(იხ. აგრეთვე მანჰაიმის სკოლა).

1778 წელს მამის ინიციატივით მოცარტი პარიზს მიემგზავრება. პარიზში დაიდგა მისი ბალეტი „Les petits riens“, რასაც დიდი გამოხმაურება არ მოჰყოლია. ამავე წლის ივლისში გარდაეცვალა დედა.

1779 წელს მოცარტი ბრუნდება ზალცბურგში. იგი ინიშნება კარის ორგანისტად. მიუხედავად იმპერატორთან კვლავ დაძაბული ურთიერთობისა ამჯერად თითქმის ორი წელი გაატარა მან ზალცბურგში. აქ მან შექმნა „Krönungsmesse“ (KV 317) და ოპერა „იდომენევსი — კრეტის მეფე“ (KV 366).

ვენა 1781-1791

„ფიგაროს ქორწინების“ ლიბრეტო, პრაღა, 1786 წელი.

1781 წელს მისმა კონფლიქტმა არქიეპისკოპოსთან პიკს მიაღწია. შეუძლებელი გახდა მისი ზალცბურგში გაჩერება და იგი გადადის ვენაში.

ზალცბურგის „კლანჭებიდან“ განთავისუფლებული მოცარტი ვენაში განაგრძობს ცხოვრება, სადაც იქმნება მისი უმნიშვნელოვანესი ოპერები: 1782 წელს შედგა ვენაში პრემიერა “მოტაცება სერალიდან” (Die Entführung aus dem Serail) (KV 384), რასაც მოჰყვა 1786 წლის 1 მაისს ოპერა ბუფას, „ფიგაროს ქორწინების“ (Le nozze di Figaro) (KV 492) პრემიერა.

1787 წლის 29 ოქტომბერს პრაღაში შედგა „დასჯილი გარყვნილი ანუ დონ ჟუანის“ (Don Giovanni) (KV 527) პრემიერა.

1790 წლის 26 იანვარს ოპერა ბუფას „ასე იქცევა ყველა ქალი“ (Cosi fan tutte) (KV 588) იდგმება ვენაში. ბოლო სამი ოპერის ლიბრეტოს ავტორია ლორენცო და პონტე.

1791 წლის 6 სექტემბერს შედგა ოპერა სერიას „La clemenza di Tito“ (KV 621) პრემიერა პრაღაში და ამავე წლის 30 სექტემბერს უმნიშვნელოვანესი ოპერა „ჯადოსნური ფლეიტა“ (Die Zauberflöte) (KV 620) დაიდგა ემანუილ შიკანედერის თეატრში auf der Wieden.

ვენის შემოქმედებაში შედის აგრეთვე მესა c-Moll(KV 427)(1783), ი. ჰაიდნზე მიძღვნილი 6 კვარტეტი (KV 387, 421, 428, 458, 464, 465)(1785), „ლინცის სიმფონია“ (Linzer Sinfonie)(KV 425), „პრაღის სიმფონია“ (Prager Sinfonie) (KV 504) (1786) და „მცირე ღამის მუსიკა“ (Eine kleine Nachtmusik) (KV 525) (1787), აგრეთვე ბოლო 3 სიმფონია: Es-Dur(KV 543), g-Moll(KV 550) da C-Dur „იუპიტერის სიმფონია“ (Jupiter-Sinfonie) (KV 551) (1788).

ვენაში 1782/1783 წლებში მოცარტი იცნობს გოტფრიდ ვან სვიტენს, იმპერატორულ ბიბლიოთეკის(დღევანდელ ავსტრიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკის) პრეფეკტს, რომელიც მას აცნობს ი. ს. ბახისა და გ. ფ. ჰენდელის ნაწარმოებებს, მანუფაკტურებს. ბაროკოს დროის ნაწარმოებები დიდ გავლენას ახდენს მოცარტის შემოქმედებაზე.

1782 წლის 4 აგვისტოს მოცარტი ქორწინდება კონსტანცა ვებერზე, რომელიც მან მანჰაიმში ყოფნის დროს გაიცნო. ექვსი შვილისგან, რომლიც მათ გაუჩნდათ გადარჩა მხოლოდ ორი, კარლ ტომასი და ფრანც ქსავერ ვოლფგანგი. მოცარტის მამა ლეოპოლდ მოცარტი ორჯერ აკითხავს მას ვენაში, 1783 და 1785 წლებში. იგი 1787 წელს გარდაიცვალა.

ოპერა „ფიგაროს ქორწინებას“ და მის მაშინდელ ოპერებს, რომლებიც ვენაში დაიდგა, წარმატება არ მოჰყოლია. წარმატება მის ოპერებს პრაღაში მოჰყვა. მაგრამ ეს მის მატერიალურ მდგომარეობას ვერ შველიდა. მოგვიანებით „ჯადოსნურმა ფლეიტამ“ ასე თუ ისე მოიპოვა წარმატება, რამაც მოცარტს მატერიალური მდგომარეობაც საგრძნობლად გაუუმჯობესა. მაგრამ ბოლოს დაიღალა ვენის არისტოკრატია მოზარტიტ, მოზარტმა დაკარგა ყველაფერი, აღარ ყავდა მოსწავლეები და იდზულებული გახდა მიეტოვებინა კომფორტული სახლი ცენტრში და გადასულიყო ქალაქის გარეუბანში.

გარდაცვალება და გარდაცვალების ვერსიები

„ჯადოსანური ფლეიტის“ პრემიერიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ, 20 ნოემბერს იგი ლოგინად ჩავარდა და 5 დეკემბერს გარდაიცვალა. იგი ამ დროს 35 წლის იყო.

მისი სიკვდილის კონკრეტული მიზეზი არ არსებობს. ციებცხელება იყო პირველი დიაგნოზი, რომელიც მიცვალებულის პირველი შემოწმების შემდეგ დადგინდა. ასევე სხვა ვერსიებიც, სიფილისი, რევმატიზმი და ინფარქტი არ გამოირიცხებიან. ლეგენდის დონეზეა აგრეთვე ვერსია, რომ იგი მისმა თანამედროვე კოლეგამ, კომპოზიტორმა ანტონიო სალიერიმ მოკლა (მოწამლა).

თანამედროვე სამედიცინო კვლევის მიხედვით მოცარტის სიკვდილის მიზეზი, მის ბავშვობაში ექიმების, ავადმყოფობის წინააღმდეგ არასწორი მოქმედებაა დადგენილი, რამაც მოგვიანებით გულისა და სხვა ორგანოების ფუნქციის მოშლა გამოიწვია.

ცნობილია აგრეთვე ვერსიაც, რომ იგი მოწამლეს. ამას თვით მოცარტის ბოლო შეხვედრის დროს, თავის მეუღლეს, კონსტანცას ეუბნება, რომ იგი დარწმუნებულია იმაში, რომ მოწამლეს.

მოცარტი დასაფლავებულ იქნა ვენაში, წმ. მარქსერის სასაფლაოზე.

საქართველოში მოცარტის ნაწარმოებების შესრულებას საკმაოდ ხანგრძლივი ტრადიცია აქვს. თბილისის საოპერო თეატრის სცენაზე არაერთგზის დაიდგა „დონ ჟუანი“ (პირველად 1867) და „ფიგაროს ქორწინება“ (პირველად 1888). დაიდგა აგრეთვე „ბასტიენ და ბასტიენა“ (1912), „ჯადოსნური ფლეიტა“ (1974, ქართულ ენაზე). მოცარტის ნაწარმოებების ქართველი შემსრულებლები არიანი პიანისტები: ე. ვირსალაძე, მ. ჩხეიძე (ზალცბურგის საერთაშორისო კონკურსის ლაურეატი, 1956), მევიოლინეები: მ. იაშვილი და ლ. ისაკაძე.

ავსტრია

ავსტრიის რესპუბლიკა (გერმ. Republik Österreich) — ფედერალური სახელმწიფო ცენტრალურ ევროპაში. ჩრდილოეთით ესაზღვრება გერმანია და ჩეხეთი, აღმოსავლეთით — უნგრეთი და სლოვაკეთი, სამხრეთით — სლოვენია და იტალია, დასავლეთით – შვეიცარია და ლიხტენშტაინი. ფართობი — 83,8 ათასი კმ². მოსახლეობა — 8 316 487. დედაქალაქი — ვენა. სახელმწიფო ენა — გერმანული.[4] ასევე ოფიციალური ენებია: გრადიშიულ-ხორვატიული, უნგრული და სლოვენური.[5] დღესასწაული — 26 ოქტომბერი, მუდმივი ნეიტრალიტეტის გამოცხადების დღე (1955).
ბუნებრივი რესურსები — რკინის მადანი, ნავთობი, საშენი ხე-ტყე, მაგნეზიტი, ტყვია, ქვანახშირი, სპილენძი, ჰიდროენერგია.
პოლიტიკური სისტემა — დემოკრატიული ფედერაციული რესპუბლიკა.
სახელმწიფოს მეთაური — პრეზიდენტი.
მთავრობის მეთაური — კანცლერი .
საკანონმდებლო ორგანო — ორპალატიანი პარლამენტი (183+62 წევრი).
ეროვნული დღესასწაული — 26 ოქტომბერი, მუდმივი ნეიტრალიტეტის შესახებ კანონის მიღების დღე (1955).
ბიუჯეტი – 53,000 მლნ $.
ვალუტა – ევრო (EUR); 2002 წლამდე ავსტრიული შილინგი.
სატელეფენო კოდი +43
ადმინისტრაციული დაყოფა
ავსტრია ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულად იყოფა 9 მხარედ (Bundesland), მათ შორის არის დედაქალაქი ვენა. მხარეებს აქვთ თავისი კონსტიტუციები, პარლამენტები და მთავრობები. ავსტრიის მხარებია (ფრჩხილებში ადმინისტრაციული ცენტრები):
ვენა (ვენა)
ბურგენლანდი (აიზენშტატი)
ზალცბურგი (მიწა) (ზალცბურგი)
ზემო ავსტრია (ლინცი)
კარინტია (კლაგენფურტი)
ტიროლი (ინსბრუკი)
ფორარლბერგი (ბრეგენცი)
ქვემო ავსტრია (სანკტ პიოლტენი)
შტირია (იგივე შტაიერმარკი, გრაცი)
ისტორია
ავსტრიის ტერიტორიაზე ადრეული ცხოვრების პერიოდი განეკუთვნება პალეოლითის ხანას. ბევრია რკინის ხანის არქეოლოგიური კულტურა. ქვეყნის ტერიტორიაზე სახლობდნენ ილირიული ხალხები, რომლებსაც ძვ.წ. 500-400 წლებში კელტები შეესივნენ. მდინარე დუნაის სამხრეთით მდებარე ტერიტორიები რომაელებმა დაიპყრეს და გაჩნდა რომაული ცენტრები: ვინდობონა (ვენა), იუვავუმი (ზალცბურგი), მუტენი (ლაითის ბრუკი) და სხვა.
XX ს. – ავსტრიის რესპუბლიკა შეიქმნა 1918 წელს ავსტრო-უნგრეთის ჰაბსბურგთა იმპერიის დაშლის შემდეგ. ოკუპირებულ იქნა ჰიტლერული მესამე რეიხის მიერ 1938 წელს. ანტიფაშისტური კოალიციის შესვლის შედეგად აღდგა კონსტიტუცია, თუმცა დამოუკიდებლობა აღიარებულ იქნა მხოლოდ 1955 წელს. ევროპულ თანამეგობრობას ავსტრია შეუერთდა 1989 წელს.

იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები ავსტრიაში.

ვენა – ისტორიული ცენტრი, ბელვედერის პარკი, შონბრუნის სასახლე (XVI ს.) და ბაღები, მსოფლიოში უძველესი ზოოპარკი (1752 წ.);
ზალცბურგი – ისტორიული ცენტრი, მოცარტის სახლ-მუზეუმი, XI ს-ის ციხე;
გრაცი – ტევტონთა ორდენის რაინდთა ტაძარი (XIII ს.);
ინსბრუკი – ფიურსტენბერგის ციხე (XV ს.), იმპერატორის სასახლე (XVII ს.).
ცნობილი ავსტრიელები
კომპოზიტორები და მუსიკოსები – ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტი, იოზეფ ჰაიდნი, იოჰან შტრაუსი (მამა), იოჰან შტრაუს II, ფრანც შუბერტი, ჰერბერტ ფონ კარაიანი, ჯო ზავინული;
მსახიობები – რომი შნაიდერი, არნოლდ შვარცენეგერი;
მეცნიერები – ლუდვიგ ბოლცმანი, ქრისტიან დოპლერი, გრეგორ მენდელი, ერვინ შრიოდინგერი;
ფილოსოფოსები – რუდოლფ შტაინერი, ზიგმუნდ ფროიდი;
მხატვარი – ოსკარ კოკოშკა,
მწერლები – შტეფან ცვაიგი, ბერტა ფონ ზუტნერი;
პოლიტიკოსები – მარი ანტუანეტი, ადოლფ ჰიტლერი, ბრუნო კრაისკი, კურტ ვალდჰაიმი, თეოდორ ჰერცლი (ისრაელის დამაარსებელი), იორგ ჰაიდერი.
სპორტსმენი – ნიკი ლაუდა (ავტორბოლა).

ფოტოგრაფია

ფოტოგრაფია (ბერძნულიდან φωτο და γραφία), მგრძნობიარე მასალაზე, როგორიცაა ფირი ან ელექტრონული სენსორი, მყარი ან მოძრავი სურათების შექმნის პროცესი და ხელოვნება. საგნებიდან არეკლილი ან გამოსხივებული სინათლე ააქტიურებს მგრძნობიარე ქიმიურ ან ელექტრონულ სენსორს მოკლეხნიანი ექსპოზიციის პერიოდში, როგორც წესი, ფოტოგრაფიული ლინზის საშუალებით, მოწყობილებაში, რომელსაც კამერა ქვია, და რომელიც მიღებულ ინფორმაციას ქიმიურად ან ელექტრონულად ინახავს. ფოტოგრაფიას მრავალმხრივი გამოყენება აქვს მეცნიერებაში, ბიზნესსა და გართობაში.

კინოფილმისთვის ფოტოგრაფიული გამოსახულებების ჩაწერისას განათებისა და კამერის შერჩევის ტექნიკა კინემატოგრაფიის დისციპლინაა.

ეტიმოლოგია

სიტყვა “ფოტოგრაფია” მომდინარეობს ბერძნულიდან φώς (ფოს) “სინათლე” + γραφίς (გრაფის) “სტილუსი”, “ფუნჯი” ან γραφή (გრაფე) “გამოსახვა ხაზების მეშვეობით” ან “ხაზვა”, რაც ერთად ნიშნავს “სინათლის ხაზვას.” ტრადიციულად, ფოტოგრაფიის პროდუქტს ნეგატივებს და ფოტოგრაფებს უწოდებდნენ, შემოკლებით კი, ფოტოებს.
ისტორია [რედაქტირება]

ფოტოგრაფიის გამოგონებას წინ უძღოდა ვერცხლის ნიტრატის შუქმგრძნობიარობის დადგენა, რაც თავდაპირველად გერმანელმა მეცნიერმა ი.შულცმა აღმოაჩინა 1727 წელს. 1802 წელს ინგლისელმა ტ.უეჯვუდმა გამოსახულება მიიღო ისეთ ქაღალდზე, რომელიც გაჟღენთილი იყო ვერცხლის ნიტრატის ხსნარით, მაგრამ ვერ მონახა გამოსახულების დამაგრების ხერხი.

ფოტოგრაფიის გამოგონების თარიღად ითვლება 1839 წლის 19 აგვისტო, როცა პარიზის მეცნიერებათა აკადემიაში ფიზიკოსმა დ.არაგომ განაცხადა, რომ ლ.დაგერმა და ჟ.ნიეპსმა ერთობლივად შეიმუშავეს გამოსახულებათა მიღების ხერხი, რომელსაც მოგვიანებით დაგეროტიპია უწოდეს. კამერა-ობსკურაში ექსპონირების შემდეგ ფარულგამოსახულებიანი ფირფიტა მჟღავნდებოდა ვერცხლის წყლის ორთქლით. გამჟღავვნებული გამოსახულება ფიქსირდებოდა ნატრიუმის ქლორიდის ხსნარით. ამის შედეგად ფირფიტის არეკვლილ სინათლეზე დათვალიერებისას მასზე ჩანდა პოზიტიური გამოსახულება (დაგეროტიპი), რომლის გამრავლება შეუძლებელი იყო.

თითქმის ლ.დაგერთან ერთდროულად ინგლისელმა მეცნიერმა უ.ტალბოტმა დაამუშავა შუქმგრძნობიარე ქაღალდზე გამოსახულების მიღების ხერხი, რომელსაც კალოტიპია ეწოდა. დაგეროტიპისგან განსხვავებით, ამ ხერხით ღებულობენ არა პოზიტივს, არამედ ნეგატივს, რომლიდანაც შეიძლებოდა ნებისმიერი რაოდენობის ოპზიტივების დამზადება. გარდა ამისა, გამჟღავნება კალოტიპიაში ემსახურებოდა არა მარტო ფარული გამოსახულების ვიზუალიზაციას, არამედ მის გაძლიერებასაც (როგორც თანამედროვე ფოტოგრაფიაში).

დიდი როლი ითამაშა ფოტოგრაფიის განვითარებაში ინგლისელი მეცნიერის ფ.სკოტ-არჩერის მიერ 1851 ე.წ. სველკოლოიდური პროცესის გამოგონებამ. ამ პროცესის სერიოზული ნაკლოვანი მხარეების გამო (დაბალი შუქმგრძნობიარობარობა, ფოტომასალის სისველის აუცილებლობა და ა.შ.) XIX საუკუნის 60-იან წლებში მრავალგზის სცადეს კოლოდიუმის შეცვლა სხვა ნივთიერებით, კერძოდ ჟელატინით. 1871 ინგლისელმა რ.მედოქსმა დაამუშავა ბრომვერცხლის ჟელატინიანი ემულსიის დამზადების პირველი პრაქტიკული ხერხი. შემდგომ ყველაზე ფართოდ გავრცელდა მშრალი ჟელატინის შრეები, რომლებშიც შედიოდა ვერცხლის ჰალოგენიდების მიკროკრისტალები. თავდაპირველად მათ ამზადებდნენ მინის ფუძეშრეზე (ფოტოფირფიტა), შემდგომ კი – ქაღალდისა და აფსკის ფუძეშრეზე (ფოტოქარალდი, ფოტოფირი (1887)).

ფოტოგრაფიის განვითარებაში უდიდესი მნიშვნელობა ჰქონდა გერმანელი მეცნიერის ჰ.ფოგელის მიერ ოპტიკური სენსიბილიზაციის აღმოჩენას (1873). ფოტოგრაფიის განვითარებაში ახალი ეტაპია კამერა-ობსკურიდან გადასვლა ფოტოგრაფიულ აპარატზე, რომელსაც ჰქონდა სპეციალურად გაანგარიშებული ფოტოგრაფიული ობიექტივი (იგი 1840 წელს შექმნა უნგრელმა მეცნიერმა ი.პეცვალმა). ფოტოგრაფიული ოპტიკის განვითარების შემდგომ ერიოდში მიმდინარეობდა ობიექტივის თვისებებისა (ათი შუქ-ჩრდილის გაზრდა, აბსერვაციის შემცირება და ა.შ.) და ფოტოაპარატის სრულყოფა (მისი ზომებისა და მასის შემცირება, მისი გამოყენების შესაძლებლობების გაფართოება). მძიმე და ვეებერთელა საპავილიონო და საგზაო კამერები (ისინი აუცილებლად შტატივზე უნდა ყოფილიყო დამაგრებული) თანდათან შეცვალა მცირეფორმატიანმა ფოტოაპარატებმა, რომელთაც მუშაობის გასაადვილებლად ჰქონდათ სხვადასხვა დამხმარე მოწყობილობა. პროფესიონალთა და მოყვარულთა ფოტოაპარატების სრულყოფასთან ერთად ვითარდებოდა სპეციალიზებული აპარატების (სარეპროდუქციო, აეროფოტოაპარატი, ასტროგრაფი და სხვა.) კონსტრუირება.

თავდაპირველად ფოტოგრაფიის მიზანი იყო პორტრეტული ან ნატურალური გამოსახულებების მიღება დროის ისეთ პერიოდში, რომელიც გაცილებით ნაკლები იქნებოდა იმ დროზე, რომელიც დასჭირდებოდა მხატვარს ამავე მიზნის მისაღწევად. თავისი განვითარებისა და სრულყოფის პროცესში გამომსახველობითი ფოტოგრაფია იქცა ხელოვნების დამოუკიდებელ სახეობად – ფოტოხელოვნებად.

მხატვრული მიმდინარეობები

აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმი (ინგლ. abstract expressionism) — ხელოვანთა მიმდინარეობა (სკოლა), რომლის წევრები სწრაფად და დიდი ზომის ტილოებზე ხატავდნენ არაგეომეტრიული შტრიხების, დიდი ფუნჯების, ზოგჯერ ტილოზე დაწვეთების მეშვეობით, ემოციების სრული გამოვლენისთვის. ღებვის (ხატვის) ექსპრესიულ მეთოდს ამ შემთხვევაში ისეთივე მნიშვნელობა ჰქონდა, როგორც თვით ნახატს.
მიმდინარეობის საწყისი ფორმა — აბსტრაქტული სიურრეალიზმი (abstract surrealism) გაჩნდა 1940-იან წლებში, ანდრე ბრეტონის გავლენით, მისი მთავარი მიმდევრები იყვნენ ჰანს ჰოფმანი, არშილ გორკი, ადოლფ გოტლიბი და სხვ. მიმდინარეობამ კულმინაციას 1950-იან წლებში მიაღწია. ამ პერიოდის მისი ყველაზე გამოჩენილი მიმდევრები იყვნენ ჯექსონ პოლოკი და მარკ როტკო.
ავანგარდიზმი XIX საუკუნიდან ნიშნავს ახალ, ექსპერიმენტალურ წამოწყებებს, განსაკუთრებით ხელოვნებასა და კულტურაში. იგი შთაგონებულია საფრანგეთის რევოლუციის იდეებით. ავანგარდი არის აკადემიზმის საწინააღმდეგო მიმართულება. ბევრი ხელოვანი უარს აცხადებს წარსულ ტრადიციებთან რაიმე კავშირზე. თუმცა ხშირად ამ ტერმინს იყენებენ იმ შემოქმედთა აღსანიშნავადაც, რომლებიც წინ უსწრებენ თავიანთ ეპოქას.
ავანგარდიზმი მიიჩნევს, რომ არ არსებობს მშვენიერების მარადიული მოდელი, შემოქმედმა თავის ნაწარმოებში თანამედროვეობის არსი უნდა ჩადოს, უარი თქვას ხელოვნების ხელოსნობის კონცეფციაზე, ბუნების კულტსა და ფიგურატიული ხელოვნების რეალიზმზე. ავანგარდიზმი შემოქმედების ინდივიდუალისტურ კონცეფციას აღიარებს. ყველაფერი შეიძლება ხელოვნებად იქცეს თუ ამას ხელოვანი გადაწყვეტს. ეს უკანასკნელი კი თავისუფალი უნდა იყოს ყოველგვარი სოციალური და ესთეტიკური სტერეოტიპებისგან.
ბაროკო (ფრანგ. baroque – უსწორმასწორო მარგალიტი) ხელოვნებაში პერიოდიცაა და სტილი, რომელიც ამ პერიოდში დომინირებდა. ბაროკოს სტილი იყენებდა გაზვიადებულ მოძრაობასა და წმინდა, ადვილად აღსაქმელ დეტალებს დრამის, სიმძაფრის, გრანდიოზულობის გადმოსაცემად სკულპტურაში, ფერწერაში, ლიტერატურასა თუ მუსიკაში. სტილი ჩაისახა დაახ. 1600 წლისთვის რომში, იტალია, და შემდეგ მთელს ევროპას მოედო.
ბაროკოს პოპულარობა და წარმატება წახალისებულ იქნა რომაული კათოლიკური ეკლესიის მიერ, იმ მოსაზრებით, რომ ბაროკოს ხელოვანთა დრამატული სტილი კარგი საშუალება იყო რელიგიურ თემათა პირდაპირი და ემოციური ხასიათის წარმოსაჩენად. სეკულარული არისტოკრატია ბაროკოს არქიტექტურისა და ხელოვნების დრამატულ სტილში სტუმართა და სხვა დიდგვაროვანთა მოხიბვლის საშუალებად ხედავდა. ბაროკოს სასახლეები ნაგებია შემსვლელზე ეტაპობრივი ეფექტის მოხდენის მიზნით – ეზო, წინაოთახი, გრანდიოზული კიბეები და მისაღები ოთახები ერთმანეთის მიყოლებით სულ უფრო დიდებული ხდება. ბაროკოს კულტურულ მიმდინარეობაზე ხელოვნების, მუსიკის, არქიტექტურისა და ლიტეტრატურის მრავალმა ფორმამ იქონია გავლენა. (ფრანგ. baroque – უსწორმასწორო მარგალიტი) ხელოვნებაში პერიოდიცაა და სტილი, რომელიც ამ პერიოდში დომინირებდა. ბაროკოს სტილი იყენებდა გაზვიადებულ მოძრაობასა და წმინდა, ადვილად აღსაქმელ დეტალებს დრამის, სიმძაფრის, გრანდიოზულობის გადმოსაცემად სკულპტურაში, ფერწერაში, ლიტერატურასა თუ მუსიკაში. სტილი ჩაისახა დაახ. 1600 წლისთვის რომში, იტალია, და შემდეგ მთელს ევროპას მოედო.
ბაროკოს პოპულარობა და წარმატება წახალისებულ იქნა რომაული კათოლიკური ეკლესიის მიერ, იმ მოსაზრებით, რომ ბაროკოს ხელოვანთა დრამატული სტილი კარგი საშუალება იყო რელიგიურ თემათა პირდაპირი და ემოციური ხასიათის წარმოსაჩენად. სეკულარული არისტოკრატია ბაროკოს არქიტექტურისა და ხელოვნების დრამატულ სტილში სტუმართა და სხვა დიდგვაროვანთა მოხიბვლის საშუალებად ხედავდა. ბაროკოს სასახლეები ნაგებია შემსვლელზე ეტაპობრივი ეფექტის მოხდენის მიზნით – ეზო, წინაოთახი, გრანდიოზული კიბეები და მისაღები ოთახები ერთმანეთის მიყოლებით სულ უფრო დიდებული ხდება. ბაროკოს კულტურულ მიმდინარეობაზე ხელოვნების, მუსიკის, არქიტექტურისა და ლიტეტრატურის მრავალმა ფორმამ იქონია გავლენა.
დადაიზმი (ფრანგ. dadaisme<dada – ჯოხის ცხენი; გადატანითი მნიშვნელობით – ბავშვური ტიტინი) — ინტელექტუალური, ლიტერატურული და ესთეტიკური ავანგარდული მიმდინარეობა 1916-1922 წლებში.[1] ხასიათდება ყოველგვარი იდეოლოგიური, არტისტული თუ პოლიტიკური პირობითობების უარყოფით.
დადაისტური მიმდინარეობა წარმოიშვა ციურიხში, 1916 წელს, I მსოფლიო ომში მონაწილე ქვეყნების ემიგრანტ ინტელიგენციაში. ტრისტან ცარას ირგვლივ შეკრებილი ახალგაზრდა ხელოვანების წრეში. მიმდინარეობის სახელწოდების შერჩევა შემდეგნაირად მოხდა: მსოფლიო ომის აბსურდულობის ანალოგიით აიღეს ლექსიკონში პირველივე შემხვედრი სიტყვა (dada) და დაუმატეს დაბოლოება ism, როგორც პროტესტი ყველანაირი მიმდინარეობის წინააღმდეგ.
დადაისტებისთვის ომი არ არის ამბოხის მისაღები ფორმა. პირიქით, მათ სძულთ იგი, როგორც დასავლური ცივილიზაციის კრახის მიზეზი. ისინი მხარს უჭერენ ფილოსოფიურ და ესთეტიკურ ამბოხს. 1918 წელს გამოდის ცარას მანიფესტი, რომელშიც უარყოფილია ყოველგვარი ორაზროვანი ხელოვნება და ხაზი აქვს გასმული დადაიზმის რევოლუციურ ხასიათს. ცარას აზრით საჭიროა დესტრუქციული, ნეგატიური სამუშაოების ჩატარება, დასუფთავება. დადაიზმი არავითარ თეორიას არ ეყრდნობა და მხოლოდ პროტესტია. დადაიზმის პოზიცია ყველაფრის უარყოფაა: პოლიტიკური ანგაჟირების, ისტორიული მოვლენების. სძულთ არსებული ბურჟუაზიული საზოგადოება და ეწინააღმდეგებიან ყველაფერს, რაც მას ახასიათებს: პირობითობებს, კულტურას, განსაკუთრებით კი ესთეტიკურ ნორმებს.
დადაისტური დრამატურგია აგებულია სკანდალზე და ეფუძნება პუბლიკაში აგრესიის გამოწვევას. ამის მაგალითია ბრეტონისა და სუპოს სკეტჩები. და ცარას კოლაჟები.
დადაიზმის ემბლემად იქცა ისეთი „ხელოვნების ნიმუშები“, როგორიცაა მარსელ დიუშანის ღამის ქოთანი და პიკაბიას პაროდიული მექანიზმები. ეს მიმდინარეობა ფართოდ უხსნის კარს ქვეცნობიერს და ამით გზას უთმობს სიურრეალიზმს.
იმპრესიონიზმი (ფრანგ. impressionisme,Impression-შთაბეჭდილება), მიმდინარეობა მხატვრობაში, ჩაისახა და განვითარდა საფრანგეთში. 1874-1886 წლებში პარიზში შვიდი იმპრესიონისტული გამოფენა მოეწყო, რაც გახდა აკადემიზმისგან თანამედროვე ხელოვნების გამყოფი ზღვარი. იმპრესიონიზმის ზოგადი ტენდენციაა წარმავალი შთაბეჭდილების, მოვლენათა ცვლის და არა საგანთა სტაბილური და კონცეპტუალური მხარის ასახვა.
იმპრესიონიზმის ჩამოყალიბებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს მონე. ამ მიმდინარეობამ სახელწოდება მიიღო სწორედ მისი ნახატისგან – შთაბეჭდილება, მზის ამოსვლა (Impression, soleil levant).
XIX საუკუნეში ღრმავდება და სრულდება ფერწერისა და გრაფიკის გამიჯვნის პროცესი, რომლის ნიშნები ადრევე შეიმჩნეოდა გრაფიკის სპეციფიკა – ხაზების შეფერილობაშია. ის გამოსახავს ფორმებს, გადმოსცემს მათ განათებულობას, სინათლისა და ჩრდილის შეფერადებას და ა.შ. ფერწერა აღბეჭდავს სამყაროს ფერთა რეალურ ურთიერთმიმართებას, ფერში და ფერის საშუალებით ის გამოხატავს საგნების არსს, მათ ესთეტიკურ ღირებულებას, გარემოსადმი მათ შესაბამისობას ან შეუსაბამობას. გრაფიკისაგან პრინციპული განსხვავება ნათლად ჩანს იმპრესიონისტების ფერწერაში. იგი არაფერს გადმოსცემს ფერის გარეშე. ფერწერამ აითვისა სინათლე. ის გამოსახავს სინათლის, ბინდის, ნისლის ფერს. კლოდ მონეს სურათებში, რომლებშიც ლონდონის ნისლია გამოსახული, დაჭერილი და აღბეჭდილია სინათლის უმცირესი ცვალებადობა. თანამედროვე ფერწერაში – ამბობს პაბლო პიკასო ფუნჯის თითოეული მოსმა ზუსტ ოპერაციად იქცა, რომელიც მესაათის მოქმედებას ჰგავს.იმპრესიონისტები:ფრედერიკ ბაზილი, გუსტავ კაიებოტი, მარი კასატი,პოლ სეზანი, ედგარ დეგა, არმან გიიომენი, ედუარ მანე, კლოდ მონე, ბერტა მორიზო, კამილ პისარო, პაბლო პიკასო,ვინსენტ ვან გოგი, კლოდ დებიუსი,
კუბიზმი — მნიშვნელოვანი და გავლენიანი ავანგარდული ხელოვნების მიმდინარეობა, რომელმაც რევოლუცია მოახდინა ევროპულ მხატვრობასა და სკულპტურაში მე-20 საუკუნის დასაწყისში.
კუბისტური ნამუშევრებში, ობიექტები დაშლილია, ანალიზირებული და ხელახლა აწყობილი აბსტრაქტულ ფორმაში — ობიექტთა რაიმე კუთხიდან აღწერის ნაცვლად ხელოვანი სუბიექტს აღწერს მრავალი კუთხიდან ერთბაშად, რათა წარმოაჩინოს საგანი უფრო ღრმა კონტექსტში. ხშირად ზედაპირების გადაკვეთა იმდენად ჩახლართულია, რომ ის რაიმე შინაარსის სიღრმეს არ გადმოსცემს. უკანა ფონი და თავად ობიექტის ან ფიგურის სიბრტყეები ერთმანეთში ირევა, რაც არამკაფიო გამჭვირვალე სივრცეს ჰქმნის, დამახასიათებელს კუბიზმისთვის. ეს იყო სრულყოფილი და მკაფიოდ განსაზღვრული აესთეტიური მიმდინარეობა.

ავანგარდიზმი XIX საუკუნიდან ნიშნავს ახალ, ექსპერიმენტალურ წამოწყებებს, განსაკუთრებით ხელოვნებასა და კულტურაში. იგი შთაგონებულია საფრანგეთის რევოლუციის იდეებით. ავანგარდი არის აკადემიზმის საწინააღმდეგო მიმართულება. ბევრი ხელოვანი უარს აცხადებს წარსულ ტრადიციებთან რაიმე კავშირზე. თუმცა ხშირად ამ ტერმინს იყენებენ იმ შემოქმედთა აღსანიშნავადაც, რომლებიც წინ უსწრებენ თავიანთ ეპოქას.

ავანგარდიზმი მიიჩნევს, რომ არ არსებობს მშვენიერების მარადიული მოდელი, შემოქმედმა თავის ნაწარმოებში თანამედროვეობის არსი უნდა ჩადოს, უარი თქვას ხელოვნების ხელოსნობის კონცეფციაზე, ბუნების კულტსა და ფიგურატიული ხელოვნების რეალიზმზე. ავანგარდიზმი შემოქმედების ინდივიდუალისტურ კონცეფციას აღიარებს. ყველაფერი შეიძლება ხელოვნებად იქცეს თუ ამას ხელოვანი გადაწყვეტს. ეს უკანასკნელი კი თავისუფალი უნდა იყოს ყოველგვარი სოციალური და ესთეტიკური სტერეოტიპებისგან.

როგორ ვისწავლოთ ღამე?

მალე ახლოვდება გამოცდები და შენ კი დრო არ გყოფნის სწავლისთვის? ღამე ძილი გერევა? რამდენიმე გამოცდილი ხერხია თუ როგორ არ უნდა დაგეძინოს ღამე სწავლისას და რამდენიმე ხერხი კონცენტრირებისთვის. რა თქმა უნდა პირადი გამოცდილებიდან და ცოტა მიღებული ცოდნიდან.
9 მარტივი რჩევა იმისთვის, თუ როგორ გავძლოთ ღამე და გავახადოთ მაქსიმალურად ნაყოფიერი.

განწყობის ფსიქოლოგია
როგორც ქართველი ფსიქოლოგი და ფილოსოფოსი დიმიტრი უზნაძე თვლიდა, განწყობა მართლაც ძალიან მნიშმვნელოვანია. მაგალიად როცა ხედავთ დაულაგებელ ლოგინს, შეიძლება ამ დროს განეწყობოდეთ ძილისთვის. დაღლილი როცა მოხვალ და საშინლად გეძინება და ამ დროს გადაშლილ საბანს, ფუმფულა ბალშის დაინახავთ რა თქმა უნდა ძილი მოგინდებათ. ამიტომ შეეცადეთ თქვენი სამუშაო გარემო ისე მოაწყოთ, რომ ძილისთვის არ განეწყობოდეთ და მოაწყვეთ გარემო ისე, რომ განგაწყოთ სწავლისთვის. აალაგეთ ლოგინი, ნუ წამოწვებით ბალიშზე მოხერხებულად მეცადინეობისას და ა.შ.

თბილა თუ მეძინება?
ეს მეორე პუნქტიც განწყობას უკავშირდება, მაგრამ დარწმუნებული ვარ ბევრს დაავიწყდება. მაგალითად ზამთარში თბილ ოთახში, გამთბარ რადიატორთან უფრო მოგინდებათ ძილი ვიდრე, მაშინ როცა ფანჯარაა ღიაა და ცივა. სიცივე აფხიზლებს, ასე რომ ოთახში ნუ შეიქმნით ზედმეტ კომფორტს.

ყურადღება, რომ არ გაგვეფანტოს
თავიდან მოიშოორეთ ნივთები, რომლებიც გიფანტავთ ყურადღებას და გართმევთ დროს. ასეთი მობილური და კომპიუტერია. თუ სწავლისას კომპიუტერი გჭირდებათ გამორთეთ სოციალური ქსელები, სკაიპი და ყველა ის საიტი, რომლებიც გჭირდებათ გართობისთვის. და თამაშებზეც არ უნდა დაკარგოთ დრო რა თქმა უნდა. ღამე ისევ თქვენი მეგობარი თუ გწერთ რაღაც სისულელეს მობილურ ტელეფონზე და შეიძლება დილითაც უპასუხოდ და მოიმიზეზოთ, რომ გეძინათ. (გეპეის ერთი ძველი ანეგდოტი გამახსენდა დავურეკავ ერთ საყავრელს და ვეტყვი არ მცალიაო, დავურეკავ მეორე საყავრელს და იმასაც ვეტყვი არ მცალიაო, დავურეკავ ცოლს და ვეტყვი არ მცალია და არ მოვალო და მერე დავჯდები და ვხაზავ და ვხაზავო).

კვება და სასმელები
ხშირად გამოფხიზლებისთვის საჭიროა კოფეინი და სწორი კვება. ბევრის ჭამის შემდეგ ბევრ ადამიანს ძილის სურვილი ერევა. თუ აპირებთ მეცადინეობას მოერიდეთ ბევრის ჭამას და ნუ მიეძალებით ნახშირწყლებს და ტკბილეულს. ტკბილეული კი საჭიროა, მაგრამ არც ისე. თუ ძალიან მოგშივდათ და წახემსება გინდათ ხოლმე ამისთვის საკმარისია ხილი, ბოსტნეული, ცილოვანი საკვები ან რძის პროდუქტები(ეს სასურველია დიდი რაოდენობით არა, თუ რატომ ქვემოთ წაიკითხეთ). და საკვები არავითარ შემთხვევაში დიდი რაოდენობით, ძღომის შემდეგ მართლაც ბევრ ადამიანს უჩნდება ძილის სურვილი. თუ მაინც გძლევთ ჭამის სურვილი ცოტა-ცოტა ჭამეთ 2-3 საათიანი ინტერვალებით.

ახლა რაც შეეხება ყავას. ძალიან დამტკბარი და რძიანი ყავა ვერ გამოგაფხიზლებთ. საერთოდ კალცი, რომელსაც შეიცავს რძე, ანეიტრალებს კოფიენს, ამიტომაც დავწერე რძის პროდუქტები დიდი რაოდენობით არასასურველია მეთქი. ასევე არასასურველია შაქარიც. ყველაზე მაგარი ყავა რაც კი შეგიძლიათ დალიოთ არის ცივი ყავა და გამოფხიზლებისთვის საუკეთესოა, ენერგეტიკული სასმელების შემდეგ. და შაქარს რაც შეეხება და ნახშირწყლებს კი გონებისთვის კარგია, მაგრამ რაც მიღებული გექნებათ იმ დღეს ისიც საკმარისი იქნება.

ცივი ყავის რეცეპტი მარტვია. თუ გაქვთ რაიმე თერმოსის ტიპის სადაც შეგიძლიათ წყალი შეანჯღიოთ კარგია, თუ არადა არ წარმოადგენს ეს პრობლემაც, ბოთლიც საკამრისია. ყავა დაახლოებით 2 კოვზი და შაქარი არასასურველია, თუმცა შეგიძლიათ დამაატოთ და რძესაც უშვებიან თუ გამოფხიზლებისთვის არ ჭირდებათ იმდენად, მაგამ ჩვენთვის სასურველია ყავა ახლა მხოლოდ და თუ გაუძლებთ 2 კოვზზე მეტს რამდენიც გინდათ იმდენი ჩაყარეთ.
ამის შემდეგ ვასხამთ ცივ წყალს, ვუხურავთ თავსახურს ბოთლს და ვანჯღრევთ. მალე დაინახავთ, რომ დაუყენდება ქაფი, რაც უფრო დიდხანს შეანჯღრევთ მით უფრო მაგარია ყავა. შემდეგ გადმოასხით ჭიქაში და სურვილისმებრ დაამატეთ ყინულები.

ცივი ყავა ბევრად უფრო აფხიზლებს ვიდრე მაგალითად კაფუჩინო ან ლატე მაკიატო. სხვა ყავა თუ უფრო გაფხიზლებთ შეგიძლიათ ის მიირთვათ. ასევე ძალიან კარგია ესპრესოც გამოფხიზლებისთვის (100 მგ კოფეინი ერთი ჭიქაში).

ენერგეტიკული სასმელებიც ამ დროს კარგი გამოსავალია. არსებობს რამდენიმე ენერგეტიკული სასმელი.
ეს მათი სახელწოდებები და კოფეინის შემცველობაა.

Bawls Guarana 16 oz 100mg
Red Bull 8.4 oz. 80 mg
Monster 8 oz. 80 mg
Rockstar 16oz 160mg
NOS 16 oz. 260 mg
5-Hour Energy 2 oz. 207 mg

არ დაგავიწდეთ ასევე კოფეინის შემცველი სასმელები, მაგალითად ისეთი როგორიც არის კოკა-კოლა, სპრაიტი. ჩემი რეკომენდაცია კოკა-კოლა ზეროს, დაბალი შაქრის შემცველობის და 0 კალორიის გამო.

როგორ არ ჩაგვეძინოს
გამოფხიზლდით, ცივი წყალი მიიშხურეთ სახეზე, აივანზე გადით რამოდენიმე წუთი, ტუალეტში თუ გინდათ დიდხანს ნუ შეყოვდნებით და აუციელბლად დაიცალეთ სითხეებისგან. ისეც სვით წყალი. გადით ასევე აივანზე თუ შესაძლებლობა გაქვთ ამის 2-3 წუთი. გადაღლისას შეეცადეთ 3-4 წუთიანი შესვენება მისცეთ საკუთარ თავს და არავითარი ფრაზები აი სულ 2 წუთით დავხუჭავ თვალებს და მერე გავიღვიძებ. ყველა ასე იწყებს ჩაძინებას.
და ჩართეთ ოთახში შუქი, მხოლოდ მაგიდის ნათურის შუქზე ნუ იმეცადინებთ.

1-2 ან 3 საათი ძილი სიფხიზლისთვის
თუ მაინც ძალიან გეძინებათ და უკვე ვერ ძლებთ, დაიძინეთ 2-3 საათით. დააყენეთ მაღვიძარა და შემდეგ ადექით და იმეცადინეთ, ეს ერთ-ერთი ცნობილი ხერხია და ახალი ძალებით იმდენად აღარც მოგინდებათ დაძინება. მაღვიძარა სასურველია თქვენგაც ცოტა მოშორებით დადოთ რომ გამორთვისთვის ადგომა დაგჭირდეთ.

თემების ცვლა
როცა სწავლობთ და რომელიმე თემა მოსაწყენი და მონოტონურია და თქვენში ძილის შერძნებას იწვევს გადადით ცოტა ხნით სხვა თემაზე და მერე მოგვიანებით დაუბრუნდით იგივე თემას, ან ორი წუთით გააკეთეთ სხვა რამე. არაფერია მონოტონურობაზე ძილის მომგვრელი და შეეცადეთ კითხვისას აზრი დაატანოთ იმას თუ რას კითხულობთ და არ წაიკითხოთ ზედპირულად, თორემ ძილი გარანტირებული გაქვთ.

თვალების დასვენება და საუკეთესო პოზა სწავლისთვის
თვალების დასვენებისთვის გახედეთ ყველაზე შორ წერტილს ოთახში და მიაშტერდით ცოტა ხანი. ასევე თუ თვალის გარსის სიმშრალე გაწუხებთ გამოიყენეთ დამანოტივებელი სპეციალური სითხე თვალებისთვის. აფთიაქში გაიცემა ესეც ურეცეპტოდ. და თვალების სიჯანსაღისთვის მოერიდეთ დაწოლილი კითხვას. წნევა აწვება ამ დროს თვალებს და მხედებლობას აფუჭებს.
ასევე სისხლის უკეთესად მიწოდებისთვის ტვინისთვის ფეხები რამეზე შემოაწყვეთ. მაგალითად თუ ზიხართ ფეხები შემოაწყვეთ მეორე სკამზე. ამ პოზაში სისხლი უკეთ მოძრაობს და უკეთ მიეწოდბა ტვინს და უკეთესად აზროვნებთ.

იმედია გამოგადგებათ ეს რჩევები. სასურველია ღამე სწავლას მოერიდოთ და არ მიიღოთ ბევრი კოფეინი. ღამე სწავალა უნდა იყოს დროებითი და არა მუდმივი. წარმატებებს გისურვებთ კარიერულ ასპარეზზე.

წლის წიგნი

ბრიტანული ლიტერატურული პრემიის Costa-ს ნომინაციაში – “წლის წიგნი”, ენდრიუ მილერის (Andrew Miller) რომანმა “სიწმინდე” (“Pure”) გაიმარჯვა.

საორგანიზაციო კომიტეტმა პრემიის მფლობელების გამოცხადებისას აღნიშნა, რომ ჟიურის რვა წევრის ხმა, მილერის რომანის და მეტიუ ჰოლისს (Matthew Hollis) პოეტ ედვარდ ტომასის შესახებ ბიოგრაფიულ წიგნს შორის, თითქმის, თანაბრად გადანაწილდა, მაგრამ პრემია “სიწმინდემ” მოიპოვა. ენდრიუ მილერს 30 ათასი ფუნტი სტერლინგი გადასცეს.

პრემია Costa ყოველ წელს ინგლისელ და ირლანდიელ ავტორებს ხუთ ნომინაციაში: “საუკეთესო რომანი”, “საუკეთესო ბიოგრაფია”, “საუკეთესო პოემა”, “საუკეთესო საბავშვო წიგნი” და “საუკეთესო დებიუტი” გადაეცემა. ამ ჯილდოების მინიჭების შემდეგ, ჟიური მთავარი პრემიის, წლის წიგნის, მფლობელს ირჩევს.

მთავარი ჯილდოსთვის იბრძოდნენ: კეროლ ენ დაფი “ფუტკრები” (საუკეთესო პოეტური წიგნი), კრისტი უოტსონის “პაწაწინა ბეღურები მიფრინავენ” (საუკეთესო დებიუტი) და მოირი იანგის “წითელი სისხლის გზა” (საუკეთესო საბავშვო წიგნი).

ენდრიუ მილერი 1960 წელს ბრისტოლში დაიბადა. მისი სადებიუტო რომანი – “ტკივილის წყურვილი” სამი პრესტიჟული ლიტერატურული პრემიის მფლობელი გახდა და 36 ენაზე ითარგმნა.

პრემია Costa Book Award 1971 წლს დაარსდა.

როგორ გავხდეთ ოპტიმისტი

მინდა ჩემი ბლოგის ყველა მკითხველი ოპტიმისტი იყოს, რადგან ვფიქრობ, რომ ოპტიმიზმია ერთ-ერთ გარემოება, რომელიც წარმატებიოს მიღწევაში დაგეხმარებათ….
მართალია, გარე სამყაროს მართვა არ შეგვიძლია, სამაგიეროდ შინაგანი სამყარო ნებისმიერ შემთხვევაში მხოლოდ ჩვენ გვეკუთვნის.

ოპტიმიზმი შეიძლება იყოს არა მხოლოდ თანდაყოლილი, არამედ შეძენილიც. ჯერ კიდევ გასული საუკუნის დასაწყისში ერთ-ერთმა ფრანგმა ფსიქიატრმა ოპტიმიზმის ამგვარი ფორმულა შემოგვთავაზა: “ყოველდღიურად ყველა სფეროში თავს სულ უფრო და უფრო კარგად ვგრძნობ”. ეს ფრაზა დილა-საღამოს ხმამაღლა უნდა გაიმეოროთ. არჩევანი დადებით და უარყოფით განწყობას შორის ხშირად შეუცნობლად წყდება, მაგრამ ჩვენს აზრებს პოზიტიური მიმართულება რომ მივცეთ, ეს მთლიანად ჩვენზეა დამოკიდებული.

გულში წყენა არ ჩაიდოთ

ისე არაფერი აფუჭებს განწყობას, როგორც ჩვენი მეხსიერების საკუჭნაოში სათუთად შემონახული წყენა. განცდილი შეურაცხყოფის მოგონების თავიდან ამოგდება არც ისე ადვილია, მაგრამ გამოსავალი არსებობს. უპირველეს ყოვლისა, წარსულზე ფიქრს მოეშვით. საწყენი ეპიზოდებით აღსავსე ერთი და იმავე გაცვეთილი ფირის გონებაში უსასრულოდ ტრიალით და წარმოდგენაში მოწინააღმდეგისთვის საკადრისი პასუხის გაცემით მხოლოდ გულს იკლავთ. თუ შეურაცხყოფა განზრახ მოგაყენეს, წარმოიდგინეთ, მისი ავტორი როგორ გაიხარებდა, რომ იცოდეს, მის ქცევას რამდენად დიდ მნიშვნელობას ანიჭებთ. წარმოიდგინეთ არასასიამოვნო სცენა საბავშვო ან ჩაპლინის კომედიური ფილმების ჩარჩოებში, შექმენით გამნაწყენებლის სასაცილო და უცნაური სახე, მაგრამ არამც და არამც – ავბედითი.

საკუთარი თავის პატიება უნდა შეგეძლოთ

ოპტიმისტები ჩადენილ შეცდომებზე ყურადღებას არ ამახვილებენ, რაც მოხდა, მოხდა, ვეღარ გამოასწორებ, ღირს შეცდომის გამო თავის დასჯა? ამგვარი ტიპის აზრები – “რომ არ მომხდარიყო… ნეტავი, არ მომხდარიყო” – არაკონსტრუქციულია. შეცდომებზე სწავლა ერთია, მაგრამ წუხილით თავის გაწამება – მეორე. მაშინაც კი, თუ დარწმუნებული ხართ, რომ ყველაფერი საკუთარი ხელით გააფუჭეთ, თვითგვემა სიკეთეს არ მოგიტანთ. არ ღირს ფიქრი: “ყოველთვის ასე მემართება! უკეთესის ღირსი არ ვარ”; ასე არ იქნება, თუ მოისურვებთ.

ვარჯიში არა მხოლოდ სხეულს ესაჭიროება

ყველასთვის ცნობილია, რომ დღის ფიზიკური ვარჯიშით დაწყება სხეულისთვის განსაკუთრებით სასარგებლოა. მაგრამ სულისთვის? იგივე ვარჯიში საყვარელი მუსიკის ქვეშ გააკეთეთ, რაც თქვენს განწყობაზე სასიკეთოდ იმოქმედებს. შემდეგ სარკის წინ დადექით და თავს რამდენიმე კომპლიმენტი უძღვენით. მაშინაც კი, თუ სარკეში ჩახედვისას ცუდი განწყობა დაგეუფლებათ თქვენი უღიმღამო გარეგნობის გამო, დაღონება არ ღირს. ასწიეთ ნიკაპი, გაიღიმეთ, მხრები გაშალეთ. სახის გამომეტყველება და ხერხემალი კარდინალურად თუ არ შეცვლის თქვენს შინაგან განწყობას, კორექციას მაინც შეიტანს. კარგი იქნება, თუ თქვენს ყველა ღირსებას გაიხსენებთ და დამსახურებულად უძღვნით ქებას.

თავი დადებითად დაიმუხტეთ

“ყველა ადამიანი ცხოვრებიდან იღებს იმას, რასაც ელის” – ეს ძველი ჭეშმარიტება რატომღაც გვავიწყდება. დილიდანვე წარმატებული დღისთვის უნდა განეწყოთ. როგორც გამოკვლევებმა გვიჩვენა, ადამიანი 90 % უარყოფით აზრებს დომინანტურს ხდის. არასოდეს თქვათ: “რომ შემეძლოს”, თამამად წარმოთქვით: “შევძლებ”.

არ ჩაიკეტოთ საკუთარ თავში

ნებისმიერი უარყოფითი განცდა (წყენა, გაღიზიანება თუ უხალისობა) არ შეიძლება ვაქციოთ უსასრულო შინაგან მონოლოგად, რომელიც არასასიამოვნო მდგომარეობას მხოლოდ გააღრმავებს. უმჯობესია, ჯავრი ამოიყაროთ და გული გადაუშალოთ მეგობარს, ქმარს, დედას, მოკლედ, იმას, ვისაც, თქვენი აზრით, შეუძლია ფსიქოთერაპევტის როლი იკისროს.

საინტერესო ინფორმაცია

შეუძლებელია, ადამიანი ყოველთვის მხიარული იყოს. დაბადებით ოპტიმისტსაც კი არ შეუძლია მუდამ ეიფორიის მდგომარეობაში ყოფნა, მაგრამ არასასურველია უარყოფით ფაზაში ხანგრძლივად დარჩენა. უგუნებობას ადვილად დაძლევთ, თუ ნეგატიურ აზრებზე ყურადღებას არ გაამახვილებთ. გააანალიზეთ თქვენი მღელვარების მიზეზი. ეს მეტად მნიშვნელოვანია, ვინაიდან ხშირად წუხილი – ეს ჩვენი უზომოდ გაზვიადებული ყურადღებაა რაიმე უღირსზე.

მეცნიერულად დამტკიცებულია, რომ კარგი განწყობის შექმნაზე გარკვეულ ზემოქმედებას ახდენს ინტერიერი, ოთახის კედლების ფერი. ფსიქოლოგები გვირჩევენ, კედლები ნათელი, თბილი ფერებით შევღებოთ.

ჩემი პირველი პოსტი

მოგესალმებით ყველას…. ეს ჩემი პირველი პოსტია ჩემს ბლოგზე, ამიტომ ზოგად ინფორმაციას მოგაწვდით ბლოგის შესახებ. ბლოგის თემად-,,მოხალისე ჟურნალისტი” ავირჩიე. იმედი მაქვს დაგაინტერესებთ ჩემი სტატიები და ჩემი ბლოგის აქტიური მკითხველი გახდებით. ვეცდები ყვალასთვის სასარგებლო და საინტერესო პოსტები შემიგთვაზოთ და გაგაცნოთ ყველა სიახლე….ბუნებით ძალიან ოპტიმისტი ვარ და ბლოგის სათურადაც ამიტომ ავირჩიე-,,ოპტიმისტი”. შევეცდები ჩემი სტატიები ოპტიმიზმით იყოს აღსავსე (თუმცა რეალობა რამდენად მომცემს ამის საშუალებას არვიცი:)….)
ბევრს აღარ გავაგრძელებ…იმედი მაქვს ჩემი ბლოგი პოპულარული გახდება და ჩემი შრომა ტყუილად ჩაივლის…წარმატებები მეც და თქვენც:*